دریافت اقامت تحصیلی ترکیه ۲۰۲۵: راهنمای کامل مراحل، مدارک و هزینه‌ها

ترکیه با دانشگاه‌های معتبر، فرهنگ غنی و هزینه ی زندگی مناسب نسبت به کشورهای اروپایی، یکی از مقاصد محبوب دانشجویان بین‌المللی است. در سال ۲۰۲۵، قوانین اقامت تحصیلی ترکیه کمی به‌روزرسانی شده تا فرآیند ساده‌تر شود. اما همچنان نیاز به دقت در مدارک و مراحل دارد.
 آیا می‌خواهید بدانید نحوه گرفتن اقامت تحصیلی در ترکیه چگونه است؟ یا چطور می‌توانید اقامت دانشجویی ترکیه را تمدید کنید؟ در ادامه، همه چیز را گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.
 این راهنما بر اساس اطلاعات رسمی از اداره مهاجرت ترکیه (Göç İdaresi) و تجربیات دانشجویان واقعی تهیه شده و به شما کمک می‌کند بدون دردسر به هدفتان برسید.

مزایای اقامت تحصیلی ترکیه برای دانشجویان بین‌المللی

اقامت تحصیلی ترکیه نه تنها اجازه ماندن قانونی در این کشور را می‌دهد، بلکه مزایای زیادی دارد:

• دسترسی به سیستم آموزشی باکیفیت و ارزان (هزینه دانشگاه‌ها از 1500 دلار در سال شروع می‌شود).
• امکان کار پاره‌وقت (تا ۲۴ ساعت در هفته برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری).
• زندگی در شهری مثل استانبول یا آنکارا با هزینه ماهانه حدود ۵۰۰-۸۰۰ دلار.
• فرصت تبدیل اقامت دانشجویی ترکیه به اقامت کاری پس از فارغ‌التحصیلی.

شرایط لازم برای دریافت اقامت دانشجویی ترکیه

به طور خلاصه برای نحوه گرفتن اقامت از طریق تحصیلی و دانشجویی، ابتدا باید شرایط زیر را داشته باشید:

1.  پذیرش از یک دانشگاه یا موسسه آموزشی معتبر در ترکیه (برای مقاطع ابتدایی، متوسطه یا دانشگاهی).
2. ورود قانونی به ترکیه (با ویزای تحصیلی یا بدون ویزا اگر کشورتان معاف باشد، مثل ایران برای ۹۰ روز).
3. اثبات توانایی مالی برای پوشش هزینه‌های زندگی (حداقل ۵۰۰ دلار در ماه).
4. بیمه درمانی معتبر که کل دوره اقامت را پوشش دهد.
5. عدم سابقه کیفری یا مشکلات امنیتی.

در سال ۲۰۲۵، شرط جدیدی اضافه شده: ثبت آدرس اقامت (ikametgah) و دریافت شماره مالیاتی (Vergi Numarası) الزامی است.

اگر زیر ۱۸ سال هستید، نیاز به رضایت‌نامه والدین دارید.

در ادامه، این شرایط را به صورت جزئی‌تر بررسی می‌کنیم، با تمرکز بر جنبه‌های کلیدی که ممکن است برای دانشجویان بین‌المللی، به ویژه از کشورهایی مانند ایران، مهم باشد.

ابتدا، پذیرش از یک دانشگاه یا موسسه آموزشی معتبر در ترکیه ضروری است. این پذیرش می‌تواند برای مقاطع مختلف تحصیلی از جمله ابتدایی، متوسطه، کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکتری باشد. دانشگاه یا موسسه باید توسط شورای آموزش عالی ترکیه (YÖK) یا مقامات مربوطه تایید شده باشد.
برای مثال، اگر قصد تحصیل در دانشگاه‌های دولتی مانند دانشگاه استانبول یا آنکارا را دارید، باید نامه پذیرش رسمی (Kabul Belgesi) را دریافت کنید. بدون این سند، درخواست اقامت دانشجویی رد خواهد شد. همچنین، اگر دوره تحصیلی شما کمتر از یک سال باشد، اقامت به همان مدت صادر می‌شود، اما برای دوره‌های طولانی‌تر، امکان تمدید وجود دارد.

دوم، ورود قانونی به ترکیه پیش‌نیاز است. این بدان معناست که باید با ویزای تحصیلی ترکیه یا از طریق معافیت ویزا وارد کشور شوید. شهروندان برخی کشورها، مانند ایران، می‌توانند بدون ویزا تا ۹۰ روز وارد ترکیه شوند، اما برای اقامت طولانی‌تر تحصیلی، باید ظرف ۳۰ روز پس از ورود، درخواست اقامت دهید. اگر از ابتدا ویزای تحصیلی بگیرید، فرآیند ساده‌تر می‌شود، زیرا این ویزا مستقیماً به اقامت تبدیل‌پذیر است.
 توجه کنید که ورود غیرقانونی یا بیش از حد مجاز، می‌تواند منجر به جریمه یا ممنوعیت ورود شود.

سوم، اثبات توانایی مالی برای پوشش هزینه‌های زندگی یکی از مهم‌ترین شرایط است. حداقل مبلغی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار آمریکا (یا معادل آن در لیر ترکیه) در ماه را برای اثبات تمکن مالی باید داشته باشید. این مبلغ می‌تواند از طریق صورت‌حساب بانکی، بورسیه تحصیلی، حمایت مالی والدین یا درآمد کار پاره‌وقت (برای دانشجویان ارشد و دکتری) نشان داده شود.
 برای مثال، اگر دوره تحصیلی شما یک سال باشد، باید حداقل ۶۰۰۰ دلار در حساب بانکی خود داشته باشید. این شرط برای اطمینان از اینکه دانشجو بدون نیاز به کار غیرقانونی یا کمک دولتی می‌تواند زندگی کند، وضع شده است. در سال ۲۰۲۵، با توجه به نوسانات قیمت لیر، ممکن است این مبلغ کمی افزایش یابد، بنابراین همیشه سایت رسمی را چک کنید.

چهارم، بیمه درمانی معتبر که کل دوره اقامت را پوشش دهد، الزامی است. این بیمه می‌تواند دولتی (از طریق SGK - Sosyal Güvenlik Kurumu) یا خصوصی باشد، اما باید در ترکیه معتبر شناخته شود. دانشجویان می‌توانند از بیمه‌های بین‌المللی استفاده کنند، اما باید تاییدیه ترجمه‌شده ارائه دهند. بدون بیمه، درخواست رد می‌شود، زیرا ترکیه می‌خواهد از بار مالی درمان دانشجویان بر سیستم بهداشت عمومی جلوگیری کند. برای دانشجویان زیر پوشش بورسیه دولتی ، بیمه اغلب به صورت خودکار فراهم می‌شود.

پنجم، عدم سابقه کیفری یا مشکلات امنیتی بررسی می‌شود. شما باید گواهی عدم سوءپیشینه (Adli Sicil Kaydı) از کشور خود ارائه دهید، که نشان‌دهنده نبود جرایم جدی باشد. اداره مهاجرت ترکیه این مدرک را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که متقاضی تهدیدی برای امنیت عمومی نیست. اگر سابقه‌ای داشته باشید، ممکن است درخواست رد شود یا نیاز به توضیحات اضافی باشد.

در سال ۲۰۲۵، شرط جدیدی به فرآیند اضافه شده که شامل ثبت آدرس اقامت (ikametgah) و دریافت شماره مالیاتی (Vergi Numarası) است. ثبت آدرس به معنای ارائه قرارداد اجاره یا گواهی خوابگاه است که باید در سیستم شهرداری ثبت شود. این کار برای ردیابی دقیق محل زندگی دانشجویان و جلوگیری از مشکلات اداری ضروری است.
 همچنین، شماره مالیاتی برای باز کردن حساب بانکی، دریافت بورسیه یا حتی کار پاره‌وقت الزامی شده، و می‌توانید آن را از اداره مالیات (Vergi Dairesi) دریافت کنید. این تغییرات بخشی از دیجیتال‌سازی فرآیند اقامت در ترکیه است تا کارها سریع‌تر و شفاف‌تر شود.

در نهایت، اگر زیر ۱۸ سال هستید، رضایت‌نامه والدین یا قیم قانونی لازم است. این نامه باید توسط سفارت یا کنسولگری تایید شود و نشان‌دهنده موافقت والدین با تحصیل و اقامت فرزند در ترکیه باشد. برای دانشجویان زیر سن قانونی، گاهی نیاز به تعیین قیم در ترکیه نیز وجود دارد.

مدارک مورد نیاز برای ویزای تحصیلی ترکیه و اقامت 

دریافت اقامت دانشجویی ترکیه بدون مدارک کامل ممکن نیست. لیست مدارک بر اساس سایت رسمی  :Göç İdaresi 

✅️ فرم درخواست اقامت ( از e-ikamet.goc.gov.tr دانلود کنید).

✅️ پاسپورت معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار (کپی تمام صفحات).

✅️ ۴ عکس بیومتریک (پرسنلی) ۳.۵x۴.۵ سانتی‌متر، زمینه سفید.

✅️نامه پذیرش دانشگاه یا گواهی دانشجویی (Öğrenci Belgesi).

✅️اثبات مالی (مانند صورت‌حساب بانکی یا بورسیه).

✅️بیمه درمانی (SGK) دولتی یا خصوصی معتبر در ترکیه.

✅️قرارداد اجاره یا اثبات محل اقامت.

 ✅️رسید پرداخت هزینه درخواست.

✅️ ترجمه رسمی مدارک به ترکی. 

جدول مقایسه مدارک برای مقاطع مختلف

مراحل دریافت اقامت تحصیلی در ترکیه 

گرفتن اقامت ترکیه از طریق تحصیلی معمولاً آنلاین انجام می‌شود. فرآیند در سال ۲۰۲۵ ساده‌تر شده:

1. ورود به ترکیه: با ویزای تحصیلی یا بدون ویزا(برای ایرانیان تا 90 روز بدون ویزا) وارد شوید.
2. ثبت‌نام آنلاین: ظرف ۳۰ روز، به سایت e-ikamet.goc.gov.tr بروید، فرم را پر کنید و مدارک را آپلود کنید.
3. پرداخت هزینه: آنلاین پرداخت کنید (حدود ۱۰۰-۲۰۰ لیر + هزینه بیمه).
4.  مصاحبه: وقت مصاحبه در اداره مهاجرت استان (مثل استانبول یا آنکارا) بگیرید.
5. دریافت کارت: پس از تایید (۱-۳ ماه)، کارت اقامت را تحویل بگیرید.

زمان پردازش ممکن است طولانی‌تر باشد، پس زود اقدام کنید. 

هزینه‌های اقامت تحصیلی ترکیه در ۲۰۲۵

هزینه‌های دریافت اقامت دانشجویی ترکیه در سال ۲۰۲۵ بسته به ملیت متقاضی، استان محل اقامت، نوع بیمه و مدت اقامت متفاوت است، اما برای اکثر دانشجویان بین‌المللی (از جمله ایرانی‌ها) در محدوده تقریبی زیر قرار می‌گیرد. این هزینه‌ها مستقیماً از سایت رسمی اداره مهاجرت ترکیه (e-ikamet.goc.gov.tr) و اطلاعیه‌های سال ۲۰۲۵ استخراج شده و شامل هزینه‌های دولتی، بیمه و هزینه‌های جانبی ضروری می‌شود.

البته لازم به ذکر است که مبلغی که در ادامه آورده ایم دربرابر هزینه هایی که برای خرید لیر و پرداخت شهریه ی دانشگاه و هزینه ی زندگی در ترکیه باید بپردازید، بسیار ناچیزاست.( شهریه دانشگاه های ترکیه معمولا بین 2000 دلار تا 15000 دلار(سالانه) بسته به رشته تحصیلی و دانشگاه متغییر است.)

۱. هزینه درخواست اقامت (Başvuru Harcı)

۸۰ تا ۱۵۰ لیر ترکیه (TRY)

برای شهروندان ایرانی: معمولاً ۱۲۵ لیر (در سال ۲۰۲۵).

برای برخی ملیت‌ها (مثل سوریه، افغانستان): ممکن است تا ۱۵۰ لیر افزایش یابد.

این مبلغ غیرقابل بازگشت است، حتی اگر درخواست رد شود.

نکته: پرداخت آنلاین از طریق e-ikamet انجام می‌شود. از کارت‌های بانکی بین‌المللی (Visa/Mastercard) یا حساب بانکی ترکیه استفاده کنید. و یا از شرکت های اقامتی کمک بگیرید.

۲. هزینه کارت اقامت (İkamet Kartı Ücreti)

۱۷۲ لیر (ثابت برای همه ملیت‌ها در سال ۲۰۲۵)

این هزینه برای صدور کارت فیزیکی اقامت (شبیه به کارت هوشمند) است.

پس از تایید درخواست، این مبلغ جداگانه پرداخت می‌شود.

۳. بیمه درمانی (Sağlık Sigortası)

۵۰۰ تا ۱٬۰۰۰ لیر در سال (بسته به سن، پوشش و شرکت بیمه)

حداقل پوشش مورد قبول اداره مهاجرت: ۱۰۰٬۰۰۰ لیر برای درمان سرپایی + ۵۰۰٬۰۰۰ لیر برای بستری.

بیمه دولتی (SGK): اگر دانشگاه شما با SGK قرارداد داشته باشد، حدود ۶۰۰-۷۵۰ لیر در سال.

بیمه خصوصی: شرکت‌هایی مثل Anadolu Sigorta یا Allianz بین ۵۵۰ تا ۹۵۰ لیر.

نکته طلایی: اگر بورسیه دولتی ترکیه (Türkiye Bursları) دارید، بیمه رایگان دریافت می‌کنید.

۴. هزینه‌های اداری و جانبی

عکس بیومتریک: ۴ عکس = 300لیر (در استودیوهای معتبر).

ترجمه رسمی مدارک: هر صفحه ۱۵۰-۲۵۰ لیر (برای پاسپورت، دیپلم و ...).

نوتر (تایید سفارت): ۳۰۰-۵۰۰ لیر برای هر سند (اگر نیاز باشد).

هزینه پست یا پیک: ۵00-۱۰۰ لیر (برای ارسال مدارک به اداره مهاجرت).

برای پرداخت هزینه های اقامت دانشجویی و به طور کلی تبدیل ارزهای خود می توانید از صرافی های ایرانی در استانبول یا دیگر شهرهای ترکیه کمک بگیرید.

تمدید اقامت دانشجویی ترکیه

اقامت تحصیلی ترکیه معمولاً ۱ ساله است و باید قبل از انقضا تمدید شود. مدارک تمدید:

•  گواهی ثبت‌نام جدید دانشگاه.
•  بیمه جدید.
•  اثبات مالی به‌روز.

فرآیند آنلاین است و تا پایان تحصیل ادامه دارد.

هزینه تمدید اقامت دانشجویی

کمتر از درخواست اولیه است.  چون نیازی به ترجمه مجدد مدارک یا نوتر نیست.

هزینه درخواست تمدید: ۸۰ لیر

کارت جدید: ۱۷۲ لیر

بیمه جدید: همان ۵۰۰-۱۰۰۰ لیر

مجموع تمدید: حدود ۳۰۰-۵۰۰ لیر (۵۰-۶۰٪ ارزان‌تر از بار اول)

نحوه ی گرفتن اقامت پس از تحصیل در ترکیه

پس از فارغ‌التحصیلی، اقامت تحصیلی ترکیه تمام می‌شود، اما گزینه‌هایی دارید که می توانید از طریق آنها اجازه اقامت دریافت کنید:

• جستجوی کار: تا ۶ ماه می‌توانید بمانید و با پیدا کردن کار برای اقامت کاری اقدام کنید.
• اقامت توریستی: تا قبل از سال 2023 دریافت اقامت توریستی یکساله که قابل تمدید هم بود، با اجاره ی خانه به راحتی ممکن بود. اما در حال حاظر این اقامت را می توان آخرین گزینه درنظر گرفت، چرا که با شرایط خیلی خاصی به برخی از افراد تعلق میگیرد.
• خرید ملک و سرمایه گذاری: با خرید ملک به ارزش 200هزار دلار می توانید اقامت دو ساله را دریافت کنید، که به راحتی قابل تمدید است. همچنین می توانید با خرید ملک 400 هزاردلاری برای دریافت پاسپورت و شهروندی دائمی اقدام نمایید.
•  ازدواج : اگر شرایط تشکیل خانواده در این کشور را داشته باشید، می توانید با ازدواج با یک فرد ترک، برای اقامت ترکیه از طریق ازدواج اقدام نمایید. این اقامت به مدت سه سال تمدید و سپس تبدیل به شهروندی دائم میشود. (جزئیات بیشتر را در مقاله ی مربوطه مطالعه نمایید.)

در سال ۲۰۲۵، قوانین جدید اجازه کار تمام‌وقت پس از تحصیل آسان‌تر شده است.

چالش‌ها و نکات مهم در دریافت اقامت دانشجویی ترکیه

رد درخواست: معمولاً به دلیل مدارک ناقص یا عدم اثبات مالی این مشکل پیش می آید.

 کار غیرقانونی: برای دانش آموزان و دانشجویان مقطع کارشناسی اجازه کار وجود ندارد. درصورتی که مشغول به کار شوید، شامل جریمه های سنگین خواهید شد. اگر دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری باشید، اجازه کار پاره وقت(24 ساعت در هفته) دارید.

 تغییر دانشگاه: اگر قصد تغییر دانشگاه خود را داشته باشید. باید اقامت را به‌روزرسانی کنید.

اگر سؤالی دارید، در قسمت دیدگاه ها بپرسید تا کارشناسان ما پاسخ دهند. با رعایت این راهنما، نحوه گرفتن اقامت از طریق تحصیلی و دانشجویی برایتان آسان خواهد بود. موفق باشید!