قیمت روز طلا در ایران و بازارهای جهانی

تاریخچه طلا و نقش آن در اقتصاد

طلا یکی از قدیمی ترین و باارزش ترین فلزات در تاریخ بشر است. استفاده از طلا به هزاران سال قبل بازمیگردد و شواهد نشان می دهد که تمدن های باستانی همچون مصریان، سومریان، و تمدن های آمریکای جنوبی از این فلز گران بها برای ساخت جواهرات، ابزارها و اشیای مذهبی استفاده میکردند.

با گذر زمان، طلا علاوه بر جنبه های تزئینی و مذهبی، به عنوان ابزاری اقتصادی و معیار ارزش مطرح شد. از حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد، برخی حکومت ها و امپراتوری ها سکه های طلا ضرب می کردند و از آن به عنوان وسیله تبادل و ذخیره ارزش استفاده می کردند. این روند باعث شد که طلا به تدریج نقش مهمی در تثبیت ارزش پول و اقتصاد جهانی ایفا کند.

در قرون وسطی و دوران مدرن، طلا به عنوان پشتوانه پولی کشورها عمل می کرد و نظام پشتوانه طلا (Gold Standard) پایه گذار سیستم های مالی مدرن شد. در این نظام، ارزش پول هر کشور به میزان مشخصی از طلا گره خورده بود و باعث ایجاد اعتماد در تجارت بین المللی و ثبات اقتصادی میشد. حتی پس از کنار گذاشتن رسمی استاندارد طلا در قرن بیستم، طلا همچنان به عنوان ذخیره ارزی بانک های مرکزی و سرمایه گذاران اهمیت دارد و در دوره های بحران اقتصادی به عنوان "سرمایه امن" شناخته میشود.

به طور کلی، طلا نه تنها یک کالای باارزش و نماد ثروت در طول تاریخ بوده، بلکه نقش حیاتی در توسعه اقتصاد، ایجاد ثبات مالی، و شکل دهی به سیاست های پولی داشته است. این فلز ارزشمند همچنان به عنوان معیار قابل اعتماد در اقتصاد جهانی باقی مانده و به شکل جواهرات، سرمایه گذاری و ذخایر بانک ها و دولت ها مورد استفاده قرار میگیرد.

تفاوت عیارهای طلا و استانداردهای جهانی

در واقع عیار طلا نشان دهنده خلوص و درصد طلای موجود در یک قطعه فلز است.

هرچه عیار طلا بالاتر باشد، میزان طلای خالص در آن بیشتر و ناخالصی ها کمتر است. به عبارت دیگر، عیار طلا میزان درصد طلای واقعی نسبت به کل وزن قطعه را مشخص می کند.

عیارهای رایج

در ادامه عیارهای رایج و ویژگی های هر کدام را به اختصار بررسی کرده ایم:

• عیار 24 (طلای خالص): بیشترین خلوص طلای ممکن (حدود 99.9%) را دارد و به دلیل نرم بودن و قابلیت شکل دهی آسان، برای جواهرات بادوام کمتر مناسب است.
• عیار 22: حدود 91.6% طلا و 8.4% سایر فلزات (معمولا مس یا نقره) دارد و مقاوم تر از طلای 24 عیار است. به همین دلیل استفاده از آن در ساخت جواهرات با کیفیت بالا رایج است.
• عیار 18: حدود 75% طلا و 25% فلزات دیگر دارد. استحکام بیشتری دارد، اما درصد طلای خالص آن کمتر است.
• عیار 14 و 10: به ترتیب حدود 58.3% و 41.7% طلا دارد و بیشتر در جواهرات ارزان تر و مقاوم استفاده می شوند.

استانداردهای جهانی

برای جلوگیری از تقلب و اطمینان از کیفیت، طلا در سطح بین المللی براساس گرم و عیار مشخص میشود. استانداردهای جهانی تعیین کننده قیمت طلا شامل موارد زیر میباشد.

• Carat یا K: سیستم سنتی که عیار را از 24 تقسیم می کند (مثلا 18K یعنی 18 قسمت طلا از 24 قسمت).
• Fine Gold: میزان خلوص طلای خالص به درصد یا قسمت در هزار، به عنوان مثال طلای 24 عیار برابر با 999 ‰ (در هزار) است.
• ISO 8654: استاندارد بین المللی برای تعیین خلوص و مشخصات طلای سرمایه گذاری و جواهرات.

به طور کلی در معاملات بین المللی طلا، اعلام دقیق عیار و استاندارد طلا اهمیت زیادی دارد تا از اختلاف در ارزش و کیفیت جلوگیری شود.

عوامل موثر بر قیمت طلا

مجموعه ای از عوامل اقتصادی و سیاسی میتواند بر قیمت طلا تاثیر داشته باشد. دانستن این عوامل به سرمایه گذاران و فعالان بازار کمک میکند تا روند تغییرات قیمت طلا را بهتر درک کنند و به موقع اقدام به خرید و فروش کنند.

عرضه و تقاضا

عرضه در واقع میزان طلای استخراج شده از معادن و طلای بازگردانده شده به بازار، یعنی فروخته شده توسط مردم، بر قیمت اثر می گذارد. کاهش عرضه معمولا باعث افزایش قیمت میشود. ولی فاکتوری که تاثیر بیشتری دارد تقاضا است. تقاضای مصرف کنندگان برای جواهرات، بانک های مرکزی برای ذخایر ارزی و سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری بر قیمت تأثیر دارد. افزایش تقاضا قیمت طلا را بالا میبرد.

تورم و نرخ بهره

طلا به عنوان "سرمایه امن" و نوعی پناهگاه در برابر کاهش ارزش پول عمل میکند. افزایش تورم باعث افزایش تقاضای طلا و رشد قیمت آن میشود.

از سوی دیگر تاثیر نرخ بهره را نمیتوان نادیده گرفت. نرخ های بهره بالاتر موجب جذابیت سرمایه گذاری در بانک ها و اوراق قرضه میشود و تقاضا برای طلا کاهش می یابد، زیرا طلا سود نقدی ندارد.

شرایط اقتصادی و سیاسی جهانی

بحران های اقتصادی، جنگ ها و بی ثباتی های سیاسی باعث افزایش نگرانی ها و تقاضای سرمایه گذاری امن می شود و قیمت طلا را بالا می برد. همیشه در زمان هایی که اخبار جنگ در جهان داغ میشود، سرمایه گذاران میدانند که قیمت طلا رو به افزایش است.

بانک های مرکزی و بازار سرمایه گذاری

خرید یا فروش ذخایر طلای بانک های مرکزی، سیاست های پولی و تغییر ذخایر طلا می تواند بر عرضه و قیمت جهانی تأثیر مستقیم داشته باشد.

نوسانات بورس، معاملات آتی طلا، و فعالیت صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF) نیز تاثیر قابل توجهی بر قیمت کوتاه مدت و بلندمدت دارند.

تفاوت قیمت طلا در بازار ایران و جهانی

قیمت طلای جهانی پایه و معیار اصلی قیمت طلا است، اما در ایران به دلایل ارزی، مالیاتی، هزینه ساخت و شرایط اقتصادی، قیمت نهایی طلا معمولا بالاتر از قیمت جهانی است. این تفاوت می تواند در مواقع نوسانات شدید ارزی و اقتصادی به طور قابل توجهی افزایش یابد.

اختلاف قیمت انس جهانی و با قیمت طلا در ایران تحت عنوان "حباب طلا" شناخته میشود و چند دلیل دارد:

• هزینه حمل و نقل و بیمه
• محدودیت واردات رسمی
• تقاضای خیلی زیاد داخلی
• سود طلافروش و مالیات

به همین دلیل برخی به دنبال خرید از کشورهای دیگر، مثل ترکیه و امارات، و فروش در ایران هستند که البته باید حتما با آگاهی و رعایت قوانین گمرکی انجام شود. همچنین توصیخ میشود پیش از این اقدام، قیمت طلا در کشور مبدا و مقصد را مقایسه کنید تا متضرر نشوید. برای این کار میتوانید از جداول مقایسه ای قیمت طلا در کشورهای مربوطه در بالای همین صفحه استفاده کنید.

بهترین زمان خرید و فروش طلا

همانطور که اشاره کردیم، قیمت طلا تحت تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و روانی متعددی قرار دارد و نوسانات آن می تواند فرصت های مناسبی برای خرید یا فروش ایجاد کند. شناخت این عوامل به سرمایه گذاران و علاقه مندان به طلا کمک می کند تا تصمیمات بهتری بگیرند.

همانطور که مشخص است بهترین زمان خرید طلا هنگام کاهش قیمت جهانی یا داخلی است. یعنی وقتی قیمت طلای جهانی یا قیمت طلای داخلی به دلایل اقتصادی، کاهش ارزش دلار یا کاهش تقاضا افت می کند، زمان مناسبی برای خرید است. در دوره هایی که تورم کنترل شده است یا انتظار کاهش نرخ بهره وجود دارد، طلا به نسبت سایر سرمایه گذاری ها جذابیت خرید بیشتری دارد.

پیش بینی نوسانات آتی قیمت توسط تحلیل گران و معامله گران با تحلیل گذشته بازار و در نظر گرفتن این فاکتورها انجام میشود. تحلیل روندهای گذشته بازار و انتظارات آینده می تواند زمان مناسب برای خرید را نشان دهد.
بهترین زمان فروش طلا هنگام افزایش قیمت جهانی یا داخلی است. البته اگر قصد فروش داشته باشید یا به نقدینگی سرمایه نیاز داشته باشید. وقتی قیمت طلا به دلیل افزایش نرخ دلار، تورم یا بحران های اقتصادی بالا می رود، زمان مناسبی برای فروش است.

نکته که در شناسایی زمان خرید و فروش طلا باید در نظر داشته باشید این است که معمولا بازار طلا پس از افزایش شدید قیمت، اصلاح کوتاه مدت انجام می دهد. خرید در زمان اصلاح و فروش قبل از اصلاح می تواند سود بهتری داشته باشد.

تفاوت خرید طلا با سکه و مصنوعات

سرمایه گذاری در طلا معمولا به دو شکل سکه و مصنوعات، در قالب جواهرات یا طلای آب شده، انجام میشود. هر یک ویژگی ها و مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید قبل از خرید مدنظر قرار گیرد.

1. خرید سکه طلا

سکه طلا بیشتر به عنوان سرمایه و ابزار حفظ ارزش پول خریداری می شود و ارزش آن نزدیک به قیمت طلای جهانی است.سکه ها معمولا با عیار 22 طراحی می شوند و دارای وزن مشخص و استاندارد رسمی هستند.
مزایا خرید سکه عبارتند از:

• نقدشوندگی بالا، تقریبا در همه بازارها قابل فروش است.
• قیمت نزدیک به طلای خالص، بدون هزینه ساخت زیاد.
• مناسب برای سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت.

2. خرید مصنوعات

خرید مصنوعات طلا معمولا ماهیت مصرفی و سرمایه ای به طور همزمان دارد. جواهرات علاوه بر ارزش طلا، ارزش هنری و تزئینی هم دارند و برای استفاده شخصی هم خریداری می شوند.

مصنوعات معمولا شامل اجرت ساخت و فلزات دیگر (آلیاژ) هستند، بنابراین قیمت آن ها از قیمت طلای خالص بالاتر است.

نکته ای که در سرمایه گذاری باید در نظر داشته باشید این است که اجرت و هزینه ساخت باعث می شود ارزش سرمایه ای پایین تر از طلای خالص باشد. علاوه بر این قیمت فروش ممکن است کمتر از قیمت خرید باشد، به ویژه اگر بازار طلا در رکود باشد.

نحوه محاسبه قیمت طلا

محاسبه قیمت طلا به عوامل مختلفی مانند عیار، وزن، قیمت جهانی طلا، نرخ ارز و اجرت ساخت بستگی دارد.

به طور کلی باید وزن طلا را در قیمت آن در عیار مشخص ضرب کنید تا قیمت خالص محاسبه شود. ولی اگر اجرت ساخت و مالیات هم داشته باشد، فرمول کمی تغییر میکند.

فرمول محاسبه قیمت طلا در مصنوعات و زیور آلات به شکل زیر است:

سکه های طلا معمولا قیمت بر اساس وزن و طلای 22 عیار دارند و اجرت ساخت آن ها کمتر است و فرمول محاسبه قیمت واقعی آن به شکل زیر است، اگر قیمت موجود در بازار بیشتر از این مقدار باشد، اصطلاحا می گویند حساب سکه رخ داده است.

توجه داشته باشید که عیار طلا مستقیما روی قیمت تأثیر می گذارد. یعنی مثلا طلای 24 عیار گران تر از طلای 18 عیار است.