حباب سکه چیست و نحوه ایجاد و محاسبه آن چگونه است؟

سکه طلا همواره به عنوان ذخیره ارزش و ابزار سرمایه گذاری مورد توجه افراد و دولت ها بوده اند. در طول تاریخ، قیمت آن همواره تحت تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و روانی تغییر کرده است. یکی از مفاهیمی که همواره در تحلیل بازار سکه مطرح می شود، "حباب سکه" است. پدیده حباب در بازار طلا و سکه می تواند سود قابل توجهی برای سرمایه گذاران کوتاه مدت به همراه داشته باشد، اما در صورت ترکیدن حباب، زیان های سنگینی را نیز ایجاد می کند. شناخت حباب سکه و نحوه شکل گیری و در نهایت محاسبه دقیق آن، برای سرمایه گذاران ضروری است. پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

حباب سکه یعنی چه؟

حباب سکه به اختلاف میان قیمت بازاری سکه و ارزش ذاتی آن گفته می شود.

ارزش ذاتی سکه معمولا بر اساس قیمت جهانی طلا، نرخ ارز (به ویژه دلار)، وزن و عیار طلای به کاررفته در سکه و هزینه های ضرب و توزیع محاسبه می شود. زمانی که قیمت بازار سکه بالاتر از این ارزش ذاتی قرار گیرد، گفته می شود سکه دارای حباب مثبت است و در صورت پایین تر بودن، حباب منفی دارد.

حباب معمولا مثبت است و زمانی شکل می گیرد که تحت تاثیر عواملی مانند هیجان بازار و تقاضای کاذب، یا ناپایداری نرخ ارز، قیمت سکه از ارزش اصلی خود فاصله بگیرد و بالاتر از سطح منطقی معامله شود.

فرمول محاسبه حباب سکه

برای محسابه حباب در معاملات سکه طلا میتوانید از روابط زیر استفاده کنید:

برای شفافیت بیشتر فرمول به موارد زیر توجه کنید:

قیمت جهانی همان  قیمت هر اونس طلا (دلاری) است.

در محاسبه ارزش ذاتی، ما کل وزن سکه را در نظر نمی گیریم، بلکه فقط وزن طلای خالص را محاسبه می کنیم:

وزن طلای خالص = وزن کل سکه × عیار

نرخ ارز: قیمت دلار در بازار آزاد

هزینه ضرب و کارمزد: عددی تقریبی که معمولا نادیده گرفته می شود.

حالا بعد از حساب کردن ارزش ذاتی نوبت محاسبه حباب  میرسد:

درصد حباب نیز به شکل زیر حساب میشود:

درصد حباب = (مقدار حباب / ارزش ذاتی سکه) × 100

عوامل شکل گیری

حباب سکه پدیده ای نیست که فقط یک عامل داشته باشد. ترکیب مجموعه ای از عوامل اقتصادی، روانی و سیاسی باعث به وجود آمدن آن میشود. در ادامه درباره هرکدام از این عوامل توضیحات مختصری داده ایم. 

نوسانات نرخ ارز

از آنجا که قیمت گذاری طلا در بازار جهانی به دلار تعیین می شود، تغییرات نرخ ارز داخلی تاثیر مستقیمی بر قیمت سکه دارد. افزایش سریع نرخ ارز می تواند باعث رشد هیجانی سکه و ایجاد حباب شود.

انتظارات تورمی

در دوره هایی که مردم انتظار افزایش تورم دارند، به دنبال سرمایه گذاری در دارایی های امن مانند سکه میروند تا بتوانند ارزش پول خود را حفظ کنند. این تقاضای اضافی، حتی بدون تغییر محسوس در عوامل بنیادی یا قیمت جهانی، قیمت سکه را بالا برده و حباب ایجاد می کند.

به طور کلی رفتارهای هیجانی، شایعات، اخبار غیررسمی و فضای روانی جامعه نقش مهمی در ایجاد حباب دارند. ترس از جا ماندن از سود یا کاهش ارزش پول با افزایش تورم،  باعث می شود افراد بدون تحلیل وارد بازار شوند. تقاضای شدیدی که در چنین شرایطی برای خرید به وجود می آید میتوانید باعث افزایش غیرمنطقی قیمت و ایجاد حباب سکه شود.

محدودیت عرضه

عرضه سکه توسط بانک مرکزی کنترل میشود. به این ترتیب کاهش ضرب و توزیع آن، می تواند تعادل بازار را برهم بزند. زمانی که عرضه کمتر از تقاضا باشد، قیمت ها از ارزش ذاتی فاصله می گیرند.

شرایط سیاسی و بین المللی

محدودیت ها، تنش های سیاسی و ابهام در روابط بین المللی معمولا باعث افزایش نگرانی و دغدغه های اقتصادی می شود. در چنین شرایطی، سکه به عنوان پناهگاه امن سرمایه مطرح شده و تقاضا برای آن زیاد می شود. به این ترتیب حباب شکل می گیرد.

انواع حباب سکه

حباب سکه را می توان به چند نوع تقسیم کرد که درباره آنها در ادامه توضیح داده ایم.

• حباب مثبت: زمانی رخ می دهد که قیمت بازار سکه بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد. این حالت معمولا به دلیل هیجان و تقاضای بیش ازحد به وجود می آید. عواملی که در بالا بررسی کردیم، منجر به اختلاف قیمت به شکل حباب مثبت می شوند.
• حباب منفی: در شرایطی که قیمت سکه کمتر از ارزش ذاتی آن است، حباب منفی شکل می گیرد. این وضعیت کمتر به وجود می آید و شاید هیچ گاه شاهد آن نباشیم. اما ممکن است در دوره های رکود یا عرضه سنگین رخ دهد.
• حباب کوتاه مدت و بلندمدت: حباب ها بر اساس بازه زمانی هم تقسیم می شوند. برخی حباب ها ناشی از شوک های موقتی هستند و سریع از بین می روند، در حالی که برخی دیگر به دلیل شرایط ساختاری اقتصاد، برای مدت طولانی باقی می مانند.

این پدیده چه پیامدهایی دارد؟

حباب سکه آثار مختلفی بر اقتصاد و رفتار سرمایه گذاران دارد.

1. افزایش ریسک سرمایه گذاری: اگر در زمان حباب بالا اقدام به سرمایه گذاری کنید، ریسک زیان افزایش پیدا میکند. چون با از بین رفتن حباب، قیمت ها ممکن است به سرعت کاهش یابند و سرمایه گذار متوجه ضرر شود.
2. تشدید رفتارهای سفته بازانه: وجود حباب، سرمایه ها را به سمت فعالیت های غیرمولد سوق می دهد و به جای تولید، سوداگری را تقویت می کند.
3. بی ثباتی بازارهای مالی: نوسانات شدید قیمت می تواند به سایر بازارها مانند ارز و بورس و حتی مسکن و خودرو نیز سرایت کند و ثبات اقتصادی را کاهش دهد.
4. تاثیر بر قدرت خرید خانوارها: افزایش حباب سکه معمولا هم زمان با رشد انتظارات تورمی است که به کاهش قدرت خرید مردم منجر می شود.

راهکارهای سرمایه گذاران برای مواجهه با حباب

سرمایه گذاران می توانند با رعایت چند اصل، ریسک ناشی از حباب سکه را کاهش دهند:

• به صورت منظم ارزش ذاتی سکه محاسبه کنید.
• از تصمیم گیری هیجانی پرهیز و دوری کنید.
• به سبد سرمایه گذاری خود تنوع ببخشید و همه سرمایه ها را در یک دارایی نگذارید.
• سعی کنید دانش خود را از بازار ارتقا ببخشید و تحلیل های بنیادی و اقتصادی را به کار بگیرید.

مقایسه حباب سکه با حباب در سایر بازارها

حباب سکه شباهت هایی با حباب در بازار مسکن، ارز و سهام دارد، اما تفاوت اصلی آن در وابستگی مستقیم به بازار جهانی طلا و نرخ ارز است. همین ویژگی باعث می شود حباب سکه هم زمان تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی باشد. در واقع ترکیب عوامل داخلی و خارجی باعث می شود پیش بینی رفتار حباب سکه نسبت به بسیاری از بازارهای دیگر دشوارتر باشد.