عیار طلا چیست؟ راهنمای روش تشخیص و مقایسه قیمت

عیار طلا یکی از مهم ترین مفاهیم در دنیای سرمایه گذاری در طلا و یا خرید جواهرات و زیور آلات است. این فاکتور در واقع نشان دهنده میزان خلوص و کیفیت فلز طلا در یک قطعه است. اگر شما هم به دنبال سرمایه گذاری در طلا، خرید شخصی و یا حتی فروش طلاهای قدیمی خود هستید، درک عیار طلا ضروری است. در این مقاله، به بررسی کامل مفهوم و اهمیت عیار طلا می پردازیم، انواع عیارها و تاثیر آن بر قیمت و خلوص را بررسی میکنیم و اطلاعاتی درباره عیار طلا در کشورهای مختلف دنیا و روش های تشخیص عیار را در اختیار شما قرار میدهیم. پس با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره عیار بدانید!

عیار طلا چیست؟

طلا فلزی نرم و چکش پذیر است، به همین دلیل به تنهایی برای ساخت جواهرات یا مصنوعات مقاوم نیست. بنابراین با فلزات دیگری مانند مس، نقره، روی یا نیکل ترکیب می شود تا سختی و دوام آن افزایش یابد.

در استاندارد جهانی، هر عیار برابر با ۴.۱۷ درصد طلا است. بنابراین وقتی میگوییم یک قطعه طلا، ۱۸ عیار است یعنی ۱۸×۴.۱۷ درصد (حدود ۷۵ درصد) آن از طلای خالص تشکیل شده است.

در سیستم استاندارد جهانی، عیار بر اساس مقیاس ۲۴ واحدی اندازه گیری می شود. طلای ۲۴ عیار به معنای طلای خالص (۹۹.۹ درصد طلا) است، در حالی که طلای ۱۸ عیار حاوی ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلزات دیگر است.این سیستم کمک می کند تا خریداران و فروشندگان از کیفیت آگاه شوند و قیمت طلا دقیق تر محاسبه شود. 

💡برای مثال، اگر یک انگشتر طلای ۱۸ عیار داشته باشید، از هر ۱۰۰ گرم آن، ۷۵ گرم طلا خالص و ۲۵ گرم فلزات دیگر است.

تاریخچه سنجش عیار

سنجش عیار طلا قدمتی چند هزار ساله دارد. نخستین تمدن ها مانند مصر، بین النهرین و هند برای تعیین خلوص طلا از روش های ساده ای مانند مقایسه رنگ و وزن استفاده می کردند.

در دوران یونان و روم، برای جلوگیری از تقلب در سکه ها، روش سنگ محک ابداع شد که اولین شیوه ی علمی سنجش عیار بود.با انقلاب صنعتی ابزارهای شیمیایی و استانداردهای جهانی پدید آمدند و سنجش خلوص طلا دقیق تر شد. در دوران مدرن دستگاه های پیشرفته مانند XRF و طیف سنج ها امکان اندازه گیری سریع، دقیق و بدون تخریب نمونه را فراهم کرده اند.

امروزه، استانداردهای بین المللی مانند ISO 9202 عیار را تعریف می کنند تا تجارت جهانی این دارایی شفاف باشد. 

انواع عیار طلا

انواع عیار طلا بر اساس میزان خلوص تقسیم بندی می شوند و هر کدام کاربردهای خاصی دارند. عیارهای رایج شامل ۱۰، ۱۴، ۱۸، ۲۲ و ۲۴ هستند. انتخاب عیار بستگی به کشور، فرهنگ و هدف خرید استفاده دارد.

برای مثال، در کشورهای آسیایی عیارهای بالاتر محبوب تر هستند، در حالی که در غرب عیارهای پایین تر برای دوام بیشتر ترجیح داده می شوند.

عیار ۲۴: طلای خالص با ۹۹.۹ درصد طلا. نرم و مناسب برای شمش و سرمایه گذاری، اما برای جواهرات نامناسب به دلیل آسیب پذیری.

عیار ۲۲: حاوی ۹۱.۶۷ درصد طلا. رایج در هند و کشورهای عربی، رنگ زرد پررنگ دارد و برای جواهرات سنتی استفاده می شود.

عیار ۱۸: حاوی ۷۵ درصد طلا. استاندارد در ایران و اروپا، تعادل خوبی بین خلوص و دوام دارد و برای زیورآلات روزمره ایده آل است.

عیار ۱۴: حاوی ۵۸.۳۳ درصد طلا. محبوب در آمریکا، مقاوم و ارزان تر، مناسب برای جواهرات روزمره.

عیار ۱۰: دارای ۴۱.۶۷ درصد طلا. ارزان ترین نوع، اغلب در جواهرات ارزان قیمت استفاده می شود.

علاوه بر این، عیارهای کمتر مانند ۹ یا ۸ هم ممکن است در برخی کشورها وجود داشته باشند.

تفاوت اصلی انواع عیار در درصد خلوص است که بر رنگ، سختی و قیمت تاثیر می گذارد. برای مثال، عیار بالاتر رنگ زردتر و درخشندگی بیشتری دارد، اما عیار پایین تر ممکن است رنگ کم رنگ تری داشته باشد.

جدول مقایسه عیارهای طلا

برای درک بهتر تفاوت عیارها، جدولی تهیه کرده ایم که درصد خلوص، کاربردها و مزایا و معایب هر عیار را نشان می دهد. این جدول بر اساس استانداردهای جهانی تدوین شده است.

عیار طلا	نسبت طلای خالص	کد 3 رقمی  میزان طلا در 1000 واحد	درصد خلوص طلا
6	6/24	250	25%
8	8/24	333	33.3%
9	9/24	375	37.5%
10	10/24	417	41.7%
12	12/24	500	50%
14	14/24	583	58.3%
15	15/24	625	62.5%
18	18/24	750	75%
20	20/24	833	83.3%
21	21/24	875	87.5%
22	22/24	916	91.6%
24	24/24	999	99.9%  یا بالاتر

تاثیر عیار بر قیمت و خلوص

عیار مستقیما بر قیمت و خلوص طلا تاثیر می گذارد. خلوص بالاتر به معنای طلا بیشتر در آلیاژ است، بنابراین قیمت افزایش می یابد. برای مثال، قیمت یک گرم طلای ۲۴ عیار بیشتر از طلای ۱۸ عیار است، زیرا حاوی طلا خالص بیشتری است.

البته عوامل دیگری مانند اجرت ساخت، مالیات و نوسانات بازار نقش دارند، اما عیار پایه اصلی است. در ایران، قیمت طلای ۱۸ عیار حدود ۷۵ درصد قیمت طلای ۲۴ عیار است. برای سرمایه گذاری، عیار بالا سود بیشتری در بلندمدت دارد، زیرا ارزش ذاتی بالاتری دارد. اما برای جواهرات، عیار پایین تر اقتصادی تر است زیرا دوام بیشتری دارد و هزینه تعمیر کمتری نیاز است.

عیار طلا در کشورهای مختلف دنیا

عیار طلا در کشورهای مختلف بر اساس فرهنگ، قوانین و نیازهای اقتصادی متفاوت است. در آسیا و خاورمیانه عیارهای بالا رایج هستند، در حالی که در غرب عیارهای پایین تر برای دوام ترجیح داده می شوند. در ادامه، عیار طلا در کشورهای خاص را بررسی می کنیم.

عیار طلا در ترکیه

در ترکیه، عیار ۲۲ (۹۱۶) استاندارد است و برای جواهرات سنتی استفاده می شود. ترکیه یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان طلا است و عیار ۱۴ و ۱۸ نیز رایج است. قوانین سختگیرانه ای برای حک عیار وجود دارد تا خلوص تضمین شود. طلای ترکیه اغلب با مس ترکیب می شود تا رنگ زرد پررنگی داشته باشد.

عیار در آمریکا و کانادا

در آمریکا، عیارهای ۱۰، ۱۴ و ۱۸ غالب هستند. عیار ۱۴ (۵۸۳) محبوب ترین است زیرا تعادل خوبی بین قیمت و دوام دارد. قوانین FTC عیار را الزامی می کند و طلای زیر ۱۰ عیار "طلا" نامیده نمی شود. آمریکایی ها طلای سفید با عیار پایین را برای جواهرات ترجیح می دهند.

کانادا مشابه آمریکا، عیارهای ۱۰ تا ۱۸ را دارد. عیار ۱۴ استاندارد است و تمرکز بر طلای معدنی است. قوانین کانادا عیار را الزامی می کند.

طلا در آلمان

آلمان عیارهای ۸ تا ۱۸ را استفاده می کند، اما عیار ۱۴ (۵۸۵) استاندارد است. تمرکز بر کیفیت بالا و دوام است. طلای آلمانی اغلب با نقره ترکیب می شود و حک عیار اجباری است. در اروپا، آلمان پیشرو در استانداردهای عیار است.

عیار طلا در امارات

در امارات (دبی)، عیارهای ۲۱، ۲۲ و ۲۴ رایج هستند. دبی مرکز تجارت طلا است و عیار ۲۲ (۹۱۶) برای جواهرات عربی محبوب است. قوانین دبی عیار را تضمین می کند و بازار طلای دیره دبی یکی از بزرگ ترین ها در جهان است.

عیار رایج در تایلند و هند

تایلند عیار ۲۳ (۹۶.۵ درصد) را دارد که منحصربه فرد است. طلای تایلندی اغلب برای صادرات است و عیار بالا رنگ زرد روشن دارد. صنعت طلا در تایلند پیشرفته است و عیار ۱۸ نیز استفاده می شود.

هند عیار ۲۲ (۹۱۶) را استاندارد دارد. به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده طلا، هند طلای بالا عیار را برای مراسم های متعددی که دارد ترجیح می دهد. قوانین BIS عیار را کنترل می کند و استفاده و رواج عیار ۱۸ نیز در حال افزایش است.

عیار رایج در عربستان

عربستان عیار ۲۱ (۸۷۵) را رایج دارد. طلای سعودی برای جواهرات سنتی است و عیار بالا ارزش فرهنگی دارد. بازار طلا در عربستان رقابتی است و عیار ۲۲ نیز استفاده می شود.

عیار طلا در افغانستان

در افغانستان، عیار ۲۱ و ۲۲ رایج است. بازار سنتی است و عیار بالا برای سرمایه گذاری استفاده می شود. چالش های اقتصادی بر استانداردسازی تاثیر گذاشته، اما عیار ۱۸ نیز وجود دارد.

💡این تفاوت ها نشان دهنده تنوع فرهنگی در استفاده از طلا است. در ایران، عیار ۱۸ غالب است، اما شناخت عیارهای جهانی برای تجارت مفید است.

عیار طلا چگونه تشخیص داده میشود؟

تشخیص عیار طلا یکی از مهم ترین مراحل خرید، فروش و حتی سنجش ارزش واقعی زیورآلات و شمش است. تشخیص عیار صحیح علاوه بر جلوگیری از ضرر مالی، به شما کمک می کند از اصل بودن طلا نیز مطمئن شوید. در ادامه تمامی روش های رایج و علمی تشخیص عیار طلا را به صورت کامل و کاربردی توضیح داده ایم.

بررسی مهر یا کد حک شده روی طلا (ساده ترین روش)

تمام زیورآلات استاندارد باید دارای مهر عیار باشند.

مهم ترین استانداردها:

• 750 = طلا ۱۸ عیار
• 585 = طلا ۱۴ عیار
• 916 = طلا ۲۲ عیار
• 999 = طلای ۲۴ عیار
• 375 = طلا ۹ عیار

استفاده از این روش سریع، دقیق، بدون نیاز به ابزار و میتوانید عیار را در خانه هم تشخیص دهید ولی مشکلی که دارد این است که قابل جعل است و طلاهای قدیمی ممکن است مهر نداشته باشند.

آزمایش سنگ محک (Touchstone Test)

این روش هزاران سال قدمت دارد و هنوز یکی از ابزارهای استاندارد طلافروشی هاست. این آزمایش با مراحل زیر انجام میشود:

1. قطعه طلا روی سنگ محک کشیده می شود.
2. رد طلا روی سنگ باقی می ماند.
3. چند قطره اسید مخصوص عیارهای مختلف روی خط طلا ریخته می شود.
4. بر اساس واکنش اسید، عیار طلا مشخص می شود.

اگر خط کاملا محو شود: طلا یا قلابی است یا عیارش بسیار پایین تر است.

اگر خط کم رنگ شود: عیار پایین تر از حد معیار است.

اگر خط ثابت بماند: عیار درست است.

این روش دقیق و ارزان است و نیازی به دستگاه ندارد. اما برای افراد غیرمتخصص دشوار است و احتمال خطا وجود دارد.

تست اسید (Acid Test)

روش رایج و کم هزینه برای تشخیص طلای اصل و تعیین عیار است.

انواع اسیدها عبارتند از:

• اسید مخصوص ۱۰ عیار
• اسید مخصوص ۱۴ عیار
• اسید مخصوص ۱۸ عیار
• اسید مخصوص ۲۲ عیار

شیوه آزمایش به این صورت است که یک قطره اسید روی بخش کوچکی از طلا ریخته می شود و واکنش رنگی بررسی می شود.

کدر شدن، سبز شدن یا حباب زدن: طلا نیست یا عیار پایین تر است.

بی تغییر ماندن: عیار برابر یا بالاتر از اسید استفاده شده.

استفاده از دستگاه XRF

دستگاه XRF پیشرفته ترین و دقیق ترین ابزار سنجش عیار طلاست و در ری گیری ها و آزمایشگاه ها استفاده می شود.

این دستگاه با تابش پرتو ایکس روی فلز، عناصر تشکیل دهنده را تحلیل می کند و درصد دقیق طلا و آلیاژها (نقره، مس، نیکل) را نشان می دهد و دقت نزدیک به 100 درصد دارد. نکته مهم این است که بدون تخریب طلا نتیجه سریعی میدهد.

تشخیص عیار شمش، بررسی طلای آب شده و کنترل کیفیت در طلافروشی های معتبر با استفاده از دستگاه XRF انجام میشود.

تشخیص عیار از روی رنگ طلا

رنگ طلای خالص (۲۴ عیار) بسیار زرد و درخشان است. اما با کاهش عیار رنگ کمتر و کدرتر میشود.

• ۱۸ عیار: زرد ملایم تر
• ۱۴ عیار: زرد کم رنگ با تن سفید یا مسی
• ۱۰ عیار: رنگ مات تر و غیرشفاف

البته این روش به این سادگی ها هم نیست و برای افراد خبره کاربردی تر است، چون هر کسی ممکن است اختلاف رنگ را دقیق تشخیص ندهد.

سنجش وزن و چگالی طلا

چگالی طلای خالص ۱۹.۳ گرم/سی سی است.

مراحل این آزمایش خیلی ساده است:

1. وزن طلا را با ترازوی دقیق اندازه گیری کنید.
2. حجم آن را با غوطه ور کردن در آب مشخص کنید.
3. وزن را بر حجم تقسیم کنید.
4. عدد به دست آمده را با جدول چگالی طلا مقایسه کنید.

این روش هم علمی و دقیق است.

بهترین عیار طلا برای سرمایه گذاری

بعد از دانستن مفهوم کلی، سوال بسیاری از سرمایه گذاران یا افرادی که قصد خرید دارند این است که بهترین عیار طلا برای سرمایه گذاری کدام است.

همانطور که اشاره شد، عیار طلا تاثیر مستقیم بر قیمت، نقدشوندگی، اجرت، کارمزد و حاشیه سود دارد. بنابراین شناخت بهترین عیار، به شما کمک میکند که سرمایه گذاری کم ریسک تر و سودآورتری داشته باشید.

اگر هدف شما سرمایه گذاری واقعی است و نه خرید زیورآلات، بهترین انتخاب بدون شک طلای ۲۴ عیار است که بیشترین خلوص را دارد.

❓️چرا طلا ۲۴ عیار بهترین گزینه است؟

• بدون اجرت ساخت
• خلوص بسیار بالا (۹۹.۹٪)
• نقدشوندگی سریع و جهانی
• مناسب خرید عمده و بلندمدت
• قابل فروش در سراسر دنیا با نرخ استاندارد

شمش یا سکه های ۲۴ عیار بدون اجرت ساخت هستند و نقدشوندگی بالایی دارند. در مقایسه، عیار ۱۸ برای سرمایه گذاری کمتر مناسب است زیرا بخشی از آن فلزات دیگر است.

طلای آب شده ۲۴ عیار نیز گزینه خوبی است، اما ریسک تقلب دارد. برای بلندمدت، عیار بالا سود بیشتری می دهد، چون همیشه قیمت طلا بر اساس خلوص محاسبه می شود. در ایران، سکه های بهار آزادی (عیار ۲۲) نیز محبوب هستند، اما شمش ۲۴ عیار بهترند.