نحوه واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج در سال 1404: جزئیات و راهنمای اجرا

در پی تصویب قوانین جدید بودجه سال ۱۴۰۴ شمسی (معادل ۲۰۲۵-۲۰۲۶ میلادی)، ایرانیان مقیم خارج از کشور اکنون امکان واردات خودروهای شخصی را با شرایط تسهیل‌شده‌ای دارند. این قانون که بخشی از تلاش‌های دولت برای تنظیم بازار خودرو و پاسخ به تقاضای عمومی است، اجازه می‌دهد تا شهروندان ایرانی ساکن خارج، بدون نیاز به انتقال ارز از داخل کشور، خودرو وارد کنند. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که محدودیت‌های قبلی واردات تا حد زیادی برداشته شده و تمرکز بر خودروهای مدرن و کم‌مصرف قرار گرفته است. این قانون نه تنها به کاهش شکاف عرضه و تقاضا در بازار خودرو کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای ایرانیان خارج‌نشین ایجاد می‌نماید.

جزئیات قانون واردات خودرو

بر اساس مقررات جدید که تحت تبصره ۱ قانون بودجه ۱۴۰۴ اجرا می‌شود، واردات خودروهای سواری جدید و دست‌دوم (با حداکثر ۵ سال ساخت) مجاز است. این قانون اولویت را به خودروهای الکتریکی، هیبریدی و کم‌مصرف با آلایندگی پایین می‌دهد تا با اهداف زیست‌محیطی همخوانی داشته باشد. نرخ عوارض گمرکی برای این واردات ۶۰ درصد تعیین شده که نسبت به نرخ‌های قبلی کاهش یافته و واردات را مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند. همچنین، هیچ نیازی به تخصیص ارز خارجی از سوی دولت نیست و واردات با استفاده از ارز شخصی افراد در خارج از کشور انجام می‌شود.  

این تغییرات بخشی از سیاست‌های گسترده‌تر دولت برای تسهیل تجارت است که شامل تخصیص ۳.۳ میلیارد یورو برای واردات خودروهای جدید و دست‌دوم می‌شود. هدف اصلی، کاهش قیمت خودروهای وارداتی، افزایش تنوع در بازار و رقابت‌پذیری صنعت داخلی است.
این مدل واردات با وارد کردن خودرو گذرموقت از ترکیه، امارات و یا هر کشور دیگری متفاوت است. در این قانون شما به صورت دائمی خودرویی را وارد می کنید که حتی اجازه ی فروش آن را هم دارید.

واجدین شرایط واردات

برای بهره‌مندی از این قانون، افراد باید شرایط زیر را داشته باشند:

• شهروندی ایرانی با پاسپورت معتبر.
•  دارای حداقل سن 18 سال.
•  اقامت دائم در کشور میزبان (با مدارک اثبات‌کننده مانند ویزای اقامت یا کارت اقامت).
•  دسترسی به ارز خارجی شخصی در خارج از کشور (بدون نیاز به انتقال از ایران).
•  رعایت مقررات ارزی بانک مرکزی ایران.
• دارا بودن کارت بازرگانی (برای افراد حقیقی و حقوقی)

این قانون علاوه بر ایرانیان مقیم خارج، سرمایه‌گذاران خارجی در ایران را نیز شامل می‌شود، اما تمرکز اصلی بر شهروندان ایرانی است.

مشخصات خودروهای مجاز

• خودرو باید حداکثر ۵ سال ساخت باشد (جدید یا دست‌دوم).
•  خودرویی که قصد واردات آن را دارید باید قبل از خرداد 1404 خریداری شده باشد. اگر بعد از این تاریخ باید شرایط برای واردات کمی سخت تر می شود.
•  ارزش خودروهای جدید برای ثبت سفارش حداکثر ۳۰,۰۰۰ دلار است (برای کانال سرمایه‌گذاران خارجی، اما برای ایرانیان خارج‌نشین مشابه اعمال می‌شود).
• اولویت با خودروهای الکتریکی، هیبریدی، کم‌مصرف و کم‌آلاینده.
• خودرو نباید ساخت آمریکا باشد.
• خودروهای راست فرمان نیز اجازه ورود ندارند. 

لیست خاصی از خودروهای مجاز منتشر نشده، اما واردات بر اساس استانداردهای ملی ایران و تایید سازمان محیط زیست ارزیابی می‌شود. 

نحوه انجام واردات: گام‌به‌گام

فرآیند واردات در حال حاضر با چالش‌هایی مانند بسته بودن موقت سامانه ثبت سفارش مواجه است، اما مقررات کلی معتبر هستند و انتظار می‌رود سامانه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت بازگشایی شود. مراحل کلی به شرح زیر است:

1. آماده‌سازی مدارک: جمع‌آوری اسناد لازم (جزئیات در بخش بعدی).
2. تایید اقامت: مراجعه به سامانه میخک  mikhak.mfa.gov.ir  و وارد کردن اطلاعات اولیه برای تایید اقامت توسط سفارتخانه.
3. ثبت سفارش: ورود به سامانه ثبت سفارش وزارت صنعت (ntsw.ir). برای ثبت، مجوز سازمان استاندارد ملی الزامی است، اما تایید محیط زیست در مرحله ترخیص گمرکی لازم می‌شود.
4. پرداخت عوارض و هزینه‌ها: محاسبه و پرداخت ۶۰ درصد عوارض گمرکی بر اساس ارزش خودرو.
5. حمل و نقل: ارسال خودرو به یکی از گمرکات مجاز ایران (مانند بندرعباس یا شهید رجایی).
6. ترخیص گمرکی: ارائه مدارک به گمرک ایران، اخذ تاییدات نهایی از سازمان محیط زیست و استاندارد، و پرداخت هزینه‌های جانبی مانند بیمه و حمل.
7. ثبت پلاک: پس از ترخیص، خودرو را در مراکز پلیس راهنمایی و رانندگی پلاک‌گذاری کنید.

مهلت ثبت سفارش تا پایان سال ۱۴۰۴ است. در صورت تخصیص ارز قبلی، می‌توانید به کانال جدید سوئیچ کنید.

مدارک لازم برای واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج

• پاسپورت ایرانی معتبر.
• مدارک اثبات اقامت دائم در خارج (مانند کارت اقامت یا ویزا).
•  اثبات دارایی ارز خارجی (مانند صورت‌حساب بانکی خارجی).
•  مدارک خودرو: سند مالکیت، مشخصات فنی، گواهی سن خودرو (کمتر از ۵ سال).
•  بیمه‌نامه و مدارک ثبت خودرو در کشور مبدأ.
• کارت بازرگانی.

هزینه‌ها و عوارض

• عوارض گمرکی: ۶۰ درصد ارزش خودرو.
• هزینه‌های جانبی: حمل و نقل (بسته به مسافت)، بیمه، هزینه‌های گمرکی اضافی (مانند انبارداری) و مالیات بر ارزش افزوده.
•  هیچ هزینه ارزی از داخل ایران لازم نیست، اما باید ارز خارجی شخصی تامین شود.

محدودیت‌ها و نکات مهم برای واردات خودرو

1. محدودیت یک خودرو در سال شمسی برای هر فرد.
2.  خودروها باید با استانداردهای زیست‌محیطی و ایمنی ایران همخوانی داشته باشند.
3.  برنامه ممکن است با تغییرات ارزی یا اداری مواجه شود، بنابراین نظارت بر اطلاعیه‌های وزارت صنعت ضروری است.
4.  در حال حاضر، سامانه ثبت سفارش بسته است، اما واردات ادامه دارد و بازگشایی آن انتظار می‌رود.

این قانون می‌تواند به کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی و ورود فناوری‌های نوین کمک کند، اما موفقیت آن به شفافیت اجرا بستگی دارد. ایرانیان مقیم خارج که علاقه‌مند هستند، توصیه می‌شود با سفارتخانه‌های ایران یا مشاوران حقوقی مشورت کنند تا از آخرین تغییرات مطلع شوند.

امکان واگذاری خودروهای وارداتی ایرانیان مقیم خارج

در مصوبه ی جدید هیئت وزیران که در مرداد 1404 ابلاغ شده است، در بخش واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور، یک تغییر مهم رخ داده است.

در نسخه قدیمی این قانون که در دی ماه 1403 تصویب شده بود، خودروهایی که توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور وارد می شد، تا پنج سال امکان فروش یا واگذاری آنها وجود نداشت. اما در اصلاحیه جدید قانون واردات خودرو، این بند حذف شده است. بنابراین خودروهای وارداتی که توسط سرمایه گذاران خارج از کشور، به ایران آورده می شوند، محدودیتی در خرید و فروش نخواهند داشت.